.jpg)
Λίγο-πολύ, όλοι μας έχουμε βρεθεί σε περιπτώσεις ελέγχων με το αυτοκίνητό μας, σε μπλόκο που διενεργεί η Τροχαία ή η Αστυνομία. Από την επαφή μας με τα αστυνομικά όργανα μπορούμε να έχουμε είτε καλές εμπειρίες είτε κακές. Αναφερόμαστε στον τρόπο συμπεριφοράς των αστυνομικών οργάνων προς εμάς. Η εμπειρία μας έχει αποδείξει, ότι άλλοτε συναντάμε άψογη συμπεριφορά από την πλευρά των αστυνομικών οργάνων και άλλοτε υπάρχουν περιπτώσεις, όπου ο αστυνομικός έλεγχος καταλήγει σε κατάχρηση εξουσίας, με συμπεριφορές απαράδεκτες, που έχουν οδηγήσει πολλές φορές στις δικαστικές αίθουσες. Το σίγουρο είναι, πως ο κάθε πολίτης έχει δικαίωμα να τύχει άψογης συμπεριφοράς.
Τι πρέπει να γνωρίζετε
• Σε περίπτωση ελέγχου αλκοτέστ, δεν μπορείτε να αρνηθείτε την μέτρηση, διότι θεωρείται αυτόφωρο αδίκημα. Όμως έχετε δικαίωμα να αμφισβητήσετε τα αποτελέσματα και να ζητήσετε να εξεταστείτε αιματολογικά.
• Στις περιπτώσεις ελέγχου ταχύτητας με ηλεκτρονικά μέσα, ο αστυνομικός είναι υποχρεωμένος να σας δείξει την ένδειξη του ραντάρ. Όμως έχετε δικαίωμα να αμφισβητήσετε την ένδειξη και να μην υπογράψετε τη βεβαίωση παράβασης, ακολουθώντας όμως τη δικαστική οδό.
• Έχετε δικαίωμα να σας μιλούν στον πληθυντικό οι αστυνομικοί, με την προϋπόθεση και η δική σας συμπεριφορά να είναι καθ’ όλα άψογη.
• Εφόσον επιδείξετε στα αστυνομικά όργανα τα στοιχεία σας, δεν έχουν δικαίωμα να σας μεταφέρουν για εξακρίβωση στοιχείων. Όμως σε περιπτώσεις όπου για παράδειγμα υπάρχει συνωνυμία με φυγόποινο πρόσωπο( που εκκρεμεί εις βάρος του καταδίκη ή έχει βεβαρημένο ποινικό μητρώο), μπορεί να σας μεταφέρουν στο Τμήμα, μέχρι να διαπιστωθεί ότι δεν έχετε καμία σχέση με το άτομο αυτό.
• Σε περιπτώσεις κράτησης, πρέπει να σας έχει γνωστοποιηθεί ο λόγος για τον οποίο κρατήστε και να σας επιτραπεί η επικοινωνία με δικηγόρο ή με συγγενικά σας πρόσωπα.
• Οι αστυνομικοί είναι υποχρεωμένοι να σας δίνουν τα στοιχεία τους, εφόσον τους τα ζητήσετε. Αν δεν σας τα δώσουν, μπορείτε να συγκρατήσετε τον αριθμό κυκλοφορίας του περιπολικού ή τους διακριτικούς αριθμούς που φέρουν οι αστυνομικοί στη στολή τους (στο ύψος των ώμων).
• Αν η συμπεριφορά σας είναι εριστική, τότε οι αστυνομικοί έχουν δικαίωμα να σας προσαγάγουν με το αιτιολογικό της απείθειας και αντίστασης κατά της αρχής ως απείθεια νοείται η άρνηση οποιοδήποτε ελέγχου και ως αντίσταση νοείται οποιαδήποτε άσκηση σωματικής βίας, ακολουθώντας τις διαδικασίες του αυτοφώρου.
• Σύμφωνα με το άρθρο 278(παράγραφος 2), του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, μπορούν να σας βάλουν χειροπέδες μόνο όταν θεωρείστε ύποπτος φυγής για κάποιο αδίκημα.
• Έχετε δικαίωμα αν σας ζητηθεί σωματικός έλεγχος, να απαιτήσετε να γίνει από άτομο του ιδίου φύλου.
• Αν σε μπλόκο αστυνομικών σας γίνετε έλεγχος με όπλο προτεταμένο, έχετε δικαίωμα να ζητήσετε να το απομακρύνουν.
• Μπορείτε κατά περίπτωση, να καταθέσετε μήνυση για κατάχρηση εξουσίας, απειλή, εξύβριση και για σωματική βλάβη.
• Αν σας ζητηθεί να παραδώσετε το δίπλωμα σας, εξαιτίας κάποιας παράβασης και δεν το πράξετε, θεωρείτε αυτόφωρο αδίκημα.
• Οι αστυνομικοί έχουν δικαίωμα αν το κρίνουν αναγκαίο, να σας ψάξουν το αυτοκίνητο, τα προσωπικά σας πράγματα, καθώς και να προχωρήσουν σε σωματικό έλεγχο.
• Είτε πρόκειται για αυτόφωρο αδίκημα, είτε για εξακρίβωση στοιχείων, αν η παραμονή μας στο Αστυνομικό Τμήμα είναι παρατεταμένη, μπορείτε να καταθέσετε μήνυση για παράνομη κράτηση.
Σε τι πρέπει να υπακούουν οι αστυνομικοί
Ο Κώδικας Δεοντολογίας των αστυνομικών
• Ο αστυνομικός πρέπει -και οφείλει- να εκτελεί τα καθήκοντά του όπως ορίζουν το Σύνταγμα και οι νόμοι.
• Υποχρεούται να σέβεται την αξία του ανθρώπου και να μεριμνά για την προστασία των δικαιωμάτων του ως άτομο.
• Ενεργεί πάντα με σκοπό την εξασφάλιση της δημόσιας τάξης και ασφάλειας, την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος.
• Ενεργεί κατά την εκπλήρωση των καθηκόντων του με βάση τις αρχές της νομιμότητας, της αναλογικότητας, της επιείκειας, της ίσης μεταχείρισης και του σεβασμού της διαφορετικότητας του ατόμου.
• Οφείλει να είναι σε διαρκή ετοιμότητα και διατεταγμένη υπηρεσία.
• Εφαρμόζει το νόμο με κοινωνική ευαισθησία και ουδέποτε υπερβαίνει τα επιτρεπόμενα όρια της διακριτικής ευχέρειας που του παρέχουν.
• Όταν επεμβαίνει, υποχρεούται να δηλώσει την ιδιότητά του, την ταυτότητά του και την υπηρεσία του.
• Οφείλει να σέβεται το δικαίωμα στη ζωή και την προσωπική ασφάλεια του κάθε ατόμου.
• Δεν επιφέρει, δεν προκαλεί και δεν ανέχεται πράξεις βασανιστηρίων ή απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας και αναφέρει κάθε παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
• Δε χρησιμοποιεί βίαια μέσα χωρίς λόγο.
• Σέβεται τον άνθρωπο που σταματά για έλεγχο και ιδίως αν πρόκειται για ανήλικους ή γυναίκες ή άτομα με ειδικές ανάγκες.
Μια καλή συνεργασία με αστυνομικά όργανα, σε οποιοδήποτε έλεγχο, προϋποθέτει και άψογη συμπεριφορά από πλευράς πολιτών. Τι άλλο πρέπει να ξέρουμε
• Κατ’ αρχήν θα πρέπει να σταματάμε σε κάθε ενδεχόμενο σήμα αστυνομικού, σε οποιοδήποτε σημείο του δρόμου.
• Θα πρέπει να έχουμε μαζί μας όλα τα απαραίτητα έγγραφα που πιστοποιούν τα στοιχεία του οχήματος. Καλό θα είναι όχι μόνο να απαιτήσουμε καλή συμπεριφορά από την πλευρά των αστυνομικών, αλλά την ίδια συμπεριφορά να επιδείξουμε και εμείς. Αν πρόκειται για έλεγχο αυτοκινήτου, θα πρέπει να ρωτήσουμε για ποιο λόγο γίνεται.
• Αν ο αστυνομικός αρνηθεί να σας τα παράσχει τα στοιχεία του, μπορείτε να φτάσετε έως το διοικητή του τμήματος όπου ανήκει. Σε κάθε περίπτωση, έχουν υποχρέωση οι προϊστάμενοι των αστυνομικών τμημάτων να σας δεχτούν, προκειμένου να ακούσουν την καταγγελία σας.
Tι γίνεται με τις ΕΔΕ
Σε περίπτωση όπου γίνεται μήνυση – καταγγελία από έναν πολίτη για τη συμπεριφορά ενός αστυνομικού, διενεργείται ΕΔΕ, δηλαδή Ένορκη Διοικητική Εξέταση. Στο σημείο αυτό υπάρχουν η καλόπιστη και η κακόπιστη άποψη. Η μεν καλόπιστη άποψη θέλει τους πολίτες να δικαιώνονται σε κάθε περίπτωση ή να βρίσκουν, τέλος πάντων, κάποια λύση στον κυκεώνα της γραφειοκρατίας. Η άλλη άποψη θέλει τους πολίτες όχι μόνο να μη δικαιώνονται, αλλά να βγαίνουν και υπαίτιοι στο τέλος. ¶λλωστε, σε μερικές περιπτώσεις σύμφωνα με το Συνήγορο του Πολίτη, υπάρχουν καταγγελίες και για «στημένες» Ε.Δ.Ε, αφού πολλές από αυτές γίνονται κεκλεισμένων των θυρών, χωρίς να έχει ειδοποιηθεί ο πολίτης που έκανε την καταγγελία ή ο δικηγόρος του. Στις περιπτώσεις που διενεργείται μια ΕΔΕ, θα πρέπει να καλείται και ο πολίτης ενώπιον των προϊσταμένων των αστυνομικών οργάνων, προκειμένου να δώσει και εκείνος τη δική του εκδοχή.
